Wyprodukowano w Azji, czyli skąd pochodzą nasze buty? – relacja z debat
Czwartek, 15.12.2016. Katarzyna Salus
Wyprodukowano w Azji, czyli skąd pochodzą nasze buty? – relacja z debat
Z jakimi problemami ekologicznymi i społecznymi wiąże się produkcja butów? Jaką rolę w poprawie życia ludzi produkujących nasze buty mogą odegrać znane marki? Co każdy z nas może zrobić, by pomóc? Jakie mamy alternatywy? Na te i inne pytania zaproszeni eksperci odpowiadali podczas dwóch debat zorganizowanych przez nas w tym roku w Warszawie.
Kilka słów o problemie…
 
Chiny i Indie to dwaj najwięksi producenci obuwia na świecie. Tamtejsze fabryki dostarczają buty do sklepów wielu znanych europejskich marek. Zatrudnieni w nich pracownicy często nie otrzymują pensji wystarczającej im na godne życie, pracują w nadgodzinach i w warunkach zagrażających ich zdrowiu. Utrudnia im się zakładanie związków zawodowych i walkę o swoje prawa. Podobnie wygląda sytuacja pracowników garbarni, w większości ulokowanych również w Azji. Stąd pochodzi skóra do produkcji butów jak również toksyczne odpady zanieczyszczające środowisko i szkodzące lokalnym społecznościom.
 
Kupuj Odpowiedzialnie Buty na warszawskiej ASP
 
Uczestnicy i uczestniczki spotkania zorganizowanego 18 listopada 2016 w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie mieli możliwość wysłuchania przedstawicielki indyjskiej organizacji walczącej o prawa pracowników w indyjskich fabrykach obuwia i garbarniach - Avantee Bansal. Pani Bansal opowiadała szerzej o sytuacji w Indiach, przytaczała m.in. dane zawarte we współtworzonym przez jej organizację raporcie "Wyprodukowano w Indiach", opublikowanym przez Fundację Kupuj Odpowiedzialnie na jesieni 2016 roku.
 
Indyjskie fabryki produkują na potrzeby takich marek jak: Bata, Camper, Clarks, Deichmann, Ecco, Gabor, Nike, Zara, H&M, i wiele innych. Przemysł skórzany w Indiach zatrudnia ponad 2,5 miliona ludzi. Pracują w garbarniach, fabrykach obuwia, odzieży skórzanej i innych wyrobów. W wywiadach przeprowadzonych z 232 pracownikami garbarni i fabryk obuwniczych pojawiały się informacje o następujących problemach: brak umów, urlopów i zwolnień lekarskich, stały kontakt z chemikaliami, praca na akord, niskie pensje i świadomość praw pracowniczych.
 
Również zanieczyszczenie środowiska to poważna konsekwencja rozwoju przemysłu skórzanego w Indiach. Głównym źródłem zanieczyszczeń są garbarnie. Wiele chemikaliów używanych w procesie garbowania skór trafia do ścieków, a z nimi do rzek i wód gruntowych. Problemem jest też zanieczyszczenie powietrza i odpady stałe. Oznacza to zatrucie środowiska oraz wody, powietrza i gleby, z której korzystają lokalne społeczności. 
 
Joanna Szabuńko i Maria Huma z Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie przedstawiły następnie zebranym na sali przedstawicielom i przedstawicielkom studiów wzornictwa formy oddziaływania na europejskie marki obuwnicze ze strony organizacji pozarządowych i konsumentek. Konsumentów, chcących kupować buty wyprodukowane z poszanowaniem praw pracowniczych, norm BHP i ochrony środowiska. Mówiły między innymi o akcjach konsumenckich, lobbowaniu na rzecz wprowadzenia nowego prawa w Unii Europejskiej oraz o sposobach ograniczania własnej konsumpcji obuwia i skóry.
 
O alternatywnych materiałach na buty i realiach ich zastosowania w produkcji na większą skalę mówił Thorbjorn Uldam - projektant mody, wykładowca Katedry Mody ASP w Warszawie i ESMOD Berlin, właściciel i dyrektor artystyczny marki TULDAM. Wymieniał między innymi pinatex – materiał tworzony z liści ananasa, oraz sztuczną skórę tworzoną z… grzybów.
 
W debacie 18.11.2016 wzięło udział 40 osób – w większości wykładowców, wykładowczyń i studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
 
Pokaz filmu i dyskusja w kinie KC
 
O realiach produkcji skóry w krajach azjatyckich polscy konsumenci i konsumentki mogły także dowiedzieć się z filmu „Toksyczna skóra w Hazaribag” w reżyserii Eric’a de la Varène i Elise Darblay. Pokaz tego filmu towarzyszył drugiej z kolei debacie – zorganizowanej przez Fundację Kupuj Odpowiedzialnie 8 grudnia 2016 roku w Kinie KC w Warszawie.
 
Oprócz przedstawicielki Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie – Joanny Szabuńko, i przedstawicielki ASP – uczelni kształcącej m.in. projektantów mody – Aleksandry Jatczak, udział w debacie jako ekspertki wzięły również polskie projektantki produkujące i sprzedające buty i torebki produkowane etycznie lub z materiałów nie-skórzanych - Alicja Wysocka – założycielka marki Alfa Omegi, oraz  Elżbieta Lelek – założycielka marki PIÑANA BAG, jak również Katarzyna Chudyńska – Szuchnik z Muzeum Warszawskiej Pragi, współpracująca z praskimi rzemieślnikami – szewcami.
 
Rozmawiano o sytuacji pracowników i pracownic garbarni i fabryk obuwniczych w Bangladeszu, Chinach i Indiach. Poruszany został tez wątek kampanii konsumenckich i odpowiedzialności firm obuwniczych. Szerzej przedstawiono alternatywy zarówno w postaci materiałów ekologicznych zastępujących skórę jak i projektów promujących alternatywną produkcję obuwia, np.: rzemieślnicy z warszawskiej Pragi szyjący buty na miarę, czy projekty angażujące w produkcję obuwia mieszkańców ze slumsów Kibery w Kenii.
 
Zarówno film, jak i następująca po nim dyskusja wzbudziły wielkie zainteresowanie. Mieszcząca 120 osób sala kina była wypełniona po brzegi.
 
Przed i po debacie uczestniczy i uczestniczki mogły zagrać w grę edukacyjną „Kupuj Odpowiedzialnie” oraz zapoznać się z raportami opublikowanymi przez Fundację Kupuj Odpowiedzialnie: „Wyprodukowano w Indiach. Łamanie praw pracowników w przemyśle skórzanym i obuwniczym w Indiach”, „Wyprodukowano w Chinach. Analiza chińskiego przemysłu skórzanego i obuwniczego” oraz „Krok po kroku… Jak firmy obuwnicze zapewniają przestrzeganie praw człowieka w swoich łańcuchach dostaw?”.
 

 
Debaty zorganizowano w ramach projektu Kupuj Odpowiedzialnie Buty, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej oraz programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
 
 
Komentarze