Bawełna konwencjonalna
Bawełna jest jedną z najistotniejszych roślin uprawnych, a jej produkcja stanowi ok. 40 – 50% produkcji wszystkich tekstyliów w skali globalnej.(1) Ponad 90% rolników żyjących z uprawy bawełny pochodzi z krajów rozwijających się. Ich farmy zazwyczaj nie przekraczają 2 hektarów powierzchni i niejednokrotnie są głównym źródłem utrzymania. The International Cotton Advisory Committee szacuje ze przy uprawie bawełny pracuje rok rocznie ok. 300 milionów ludzi.(2) Bawełna produkowana jest w ok. 80 krajach świata. Największymi producentami bawełny są Chiny, Stany Zjednoczone, Pakistan, Uzbekistan, Turcja oraz Brazylia.
 
Powszechnie uważa się, że bawełna jest przyjazna tak środowisku jak i ludziom. Niestety nic bardziej mylnego. Uprawa konwencjonalnej bawełny wiąże się ze stosowania ogromnej ilości środków chemii rolnej i wody co może prowadzić do wyjałowienia gleby w okolicach upraw, utraty bioróżnorodności danego regionu, zatrucia wody(3), a także pustynnienia gleby(4). Pestycydy używane do uprawy konwencjonalnej bawełny przyczyniają się także do wymierania okolicznych ekosystemów(5)  i są bardzo szkodliwe dla ludzi:
 
• Bawełnę uprawia się na zaledwie 2,5% ziemi uprawnej świata(6). Mimo to na jej uprawy przypada 25% światowego zużycia środków owadobójczych (insektycydów)(7)  oraz 8 do 10% nawozów sztucznych.(8) Ma to szkodliwy wpływ zarówno na środowisko naturalne, jak i na narażonych na kontakt z tymi środkami ludzi.
 
• W krajach rozwijających się ok. 50% wszystkich pestycydów stosuje się przy uprawach bawełny(9), z czego prawie połowa z nich została zaklasyfikowana przez Światową Organizację Zdrowia jako „niebezpieczne” dla zdrowia ludzi i ekosystemów. Jednym z nich jest bardzo toksyczny aldicarb. Nawet jedna jego kropla, po przedostaniu się przez skórę do organizmu ludzkiego, może z łatwością zabić dorosłego człowieka.(10)
 
• Według Światowej Organizacji Zdrowia co roku na całym świecie dochodzi do ok. 20 000 zgonów w wyniku przypadkowego zatrucia pestycydami(11) oraz 25 milionów przypadków ostrego zatrucia pestycydami.(12) Typowe objawy zatrucia to bóle i zawroty głowy, wymioty, problemy z oddychaniem i koordynacją. W wyniku długotrwałej ekspozycji, zatrucia mogą przybrać ostrzejszy przebieg, doprowadzając do utraty pamięci, dezorientacji a nawet śmierci.
 
• Do wyprodukowania 1 kg surowej bawełny (ok. 2 pary spodni) potrzeba do 29 000 litrów wody.(13) Szacuje się, że uprawa bawełny odpowiada za 1 – 6% ogólnoświatowego zużycia słodkiej wody.(14) Bardzo wyraźnie widać wpływ upraw bawełny na wysuszanie okolicznych terenów w Uzbekistanie, gdzie Morze Aralskie zmniejszyło swoją objętość o 85%, zwiększając przy tym zasolenie o prawie 600%, co spowodowało wymarcie wszystkich zwierząt żyjących w tym akwenie.(15)
 
Na poziomie społecznym uprawa konwencjonalnej bawełny również nie przedstawia się w najlepszych barwach. Poważnym problemem jest  praca dzieci:
 
• W Uzbekistanie co roku 450 tys. dzieci jest zmuszanych do niewolniczej pracy na plantacjach.(16)Szkoły na terenach wiejskich są tymczasowo zamykane, a dzieci pozbawione możliwości wyboru, muszą pracować do 10 godzin dziennie, zazwyczaj za darmo lub za symboliczne grosze.
 
• Podobna sytuacja ma miejsce w Egipcie, gdzie ok. miliona dzieci w wieku od pięciu do dziesięciu lat pracuje całymi dniami w 40-stopniowym skwarze doglądając upraw obficie traktowanych pestycydami.(17)
 
Procesy związane z produkcją odzieży bawełnianej (choć nie tylko) takie jak płukanie, wybielanie, farbowanie, nadrukowywanie czy transport także niosą ze sobą wiele zagrożeń zarówno dla środowiska jak i dla ludzi:
 
• Aby z surowej bawełny można było uszyć odzież, poddaje się ją serii różnych zabiegów, podczas których stosuje się jest co najmniej 8000 różnych środków chemicznych, w tym barwniki z zawartością metali ciężkich, wybielacze na bazie chloru, formaldehyd (by zapobiegać gnieceniu się) oraz parafinę (by ułatwić tkanie).(18)
 
• W procesie farbowania zużywa się średnio 16 – 20 litrów wody na jedną koszulkę. 80% farby wchłania tkanina, reszta zostaje spłukana.
 
• Globalny łańcuch produkcji sprawia, że przeciętny t-shirt zdąży pokonać od 18 000 do 50 000 km zanim zostanie sprzedany w sklepie.(19)  Mógłby więc okrążyć Ziemię.(20)
 

(1) assets.wwf.ch/downloads/factsheet_cotton.pdf
(2) Better Cotton Innitiative, http://bettercotton.org/index/18/why_better_cotton.html
(3) wwf.panda.org/what_we_do/footprint/agriculture/cotton/environmental_impacts
(4) www.ejfoundation.org/page334.html
(5) Karst Kooistra/Aad Termorshuizen, The sustainability of cotton – Consequences for man and environment, Biological Farming Systems, Wageningen University, 2006,
(6)www.organiccotton.org/oc/Cotton-general/Impact-of-cotton/Risk-of-cotton-farming.php
(7) FAO-stat. 2000 (na stronie internetowej faostat.fao.org). Dane przytoczone w: Karst Kooistra i Aad Termorshuizen (2006), The sustainability of cotton Consequences for man and environment, Biological Farming Systems, Wageningen University,
(8) Dr Mareppa Dodamani Sr., Economics of Naturally Coloured Cotton – Production Under Contract Farming in India, University of Agricultural Sciences, Dharwad, Karnataka, India, 2007,
icac.org/meetings/wcrc/wcrc4/presentations/data/papers/Paper1745.pdf
(9) Caldas, Organic cotton: not just a matter of fibre, IATP Organic Cotton Monitor 3:3, 1997.
(10) www.ejfoundation.org/page332.html
(11) www.who.int/bulletin/volumes/86/3/07-041814/en
(12) Thundiyil/Stober/Besbelli/Pronczuk, Acute pesticide poisoning: a proposed classification tool, Bulletin of the World Health Organization, 86, nr 3, 2008,
www.who.int/bulletin/volumes/86/3/07-041814/en
(13) Kirsten Brodde, Saubere Sachen – Wie man grüne Mode findet und sich vor Öko-Etikettenschwiindel schützt, 2009, s. 68.
(14) Karst Kooistra/Aad Termorshuizen, The sustainability of cotton – Consequences for man and environment, Biological Farming Systems, Wageningen University, 2006,
(15) Environmental Justice Foundation, Water and Cotton, http://www.ejfoundation.org/page334.html
(16) Kirsten Brodde, Saubere Sachen – Wie man grüne Mode findet und sich vor Öko-Etikettenschwiindel schützt, 2009, s. 45.
(17)wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80708,5306745,Jak_bieda_pracuje_na_luksus.html
(18) www.bbc.co.uk/thread/features/how-dirty
(19) Kirsten Brodde, Saubere Sachen – Wie man grüne Mode findet und sich vor Öko-Etikettenschwindel schützt, 2009, s. 85; Kirsten Diekamp/Werner Koch, Eco Fashion –
Top-Labels entdecken die Grüne Mode, 2010, s. 148; ENQUETE-KOMMISSION: Zum Schutz des Menschen und der Umwelt des deutschen Bundestages, 1994.
(20) Obwód Ziemi to 40 009,88 km.